Dr. André Botha van NG Oosterliggemeente (Pretoria) het hierdie artikel [kliek hier vir die artikel in pdf formaat] vir prof. Jan van der Watt saamgestel.

Saamwoon in die lig van die Koninkryk van God.
Dr Andre Botha
NG Kerk Pretoria-Oosterlig
andrebothasa@gmail.com

Inleidend

Hierdie artikel val uit in die volgende dele:

1. God en sy bedoeling met die Koninkryk van God.
2. Saamwoon
a. Die ontstaan van saamwoon
b. Die voorkoms van saamwoon
c. Die belofte van saamwoon blyk ’n mite te wees
d. Die gevolge van saamwoon
i. Saamwoon is nie goed vir menswees nie
ii. Saamwoon benadeel kinders
iii. Saamwoon benadeel vroue
iv. Saamwoon bevorder egskeiding
3. Hoekom misluk saamwoon?
4. Nogeens: Die koninkryk en saamwoon.

1. God en sy bedoeling met die Koninkryk van God.

Daar heers ’n heel algemene opvatting onder ’n groot deel van die Suid-Afrikaanse bevolking dat die bybel ’n uitgediende boek is en dat die gebooie van God eng, benepe en verdrukkend is en menslike vryheid inperk. Hierdie siening kom nogal sterk na vore as dit seksuele sake raak. Mense soek self hulle seksuele vryheid en geluk.
As jy die Bybel mooi en reg raaklees, dan val dit op dat God dit met ’n mens net goed bedoel. God beoog net die welwese van mense. Dit is reeds die bedoeling met sy Tien Gebooie. Net na die uittog uit Egipte kondig God sy gebooie aan in Eksodus 20:

(1)Toe het God al hierdie gebooie aangekondig:
(2)”Ek is die Here jou God wat jou uit Egipte, uit die plek van slawerny, bevry het. (3)Jy mag naas My geen ander gode hê nie….
(14)Jy mag nie egbreuk pleeg nie.

Let mooi op na die skema wat hier na vore kom. God sien sy mense ly onder die Egiptenare. Hy bevry hulle. Hy word hulle God en eis onverdeelde trou. Hy heers oor hulle en gee dan ’n bevrydensgebod: Jy mag nie egbreek pleeg nie. Die gebod beteken bewaar en versorg die huwelik as goddelike instelling want dit is ’n koninkryklike manier van lewe! Die gebod (en natuurlik al die ander ook) wil jou uitlei op ’n bevrydende manier van lewe – ’n koninkrykslewe. Die hele Bybel weerspieël hierdie skema: Mense ly, God bevry hulle van ’n swaarkry-manier-van-lewe, en gee vir hulle ’n gebod wat hulle uitlei op ’n bevrydende pad.
Dieselfde skema sou ook uit Matt 19 afgelei kan word. Die skema lyk net soos die van die Tien Gebooie: mense ervaar leed en is siek, Jesus maak hulle gesond, en gee ’n genesende gebod:

(2)Groot menigtes het agter Hom aan gegaan, en Hy het hulle daar gesond gemaak.
(3)Daar was Fariseërs wat Hom op die proef wou stel, en hulle kom toe by Hom met die vraag: “Mag ’n man sommer oor enige ding van sy vrou skei?”
(4)Hy het hulle geantwoord: “Het julle nie gelees dat die Skepper hulle van die begin af man en vrou gemaak het nie?
(5)Daarby het Hy gesê: ‘Daarom sal ’n man sy vader en moeder verlaat en saam met sy vrou lewe en hulle twee sal een wees.’
(6)Hulle is dus nie meer twee nie, maar een. Wat God dan saamgevoeg het, mag ’n mens nie skei nie.”

Nêrens beoog Jesus die nadeel van mense nie. Hy wou hulle net bevoordeel.
Trouens, Hans Küng die beroemde Duitse teoloog wat die klassieke boek On Being a Christian geskryf het, skryf oor die “wil van God” die volgende:

God wills nothing for himself, nothing for his own advantage, for his greater glory. God wills nothing but man’s advantage, man’s true greatness, and his ultimate dignity. This then is God’s will: man’s well-being.

God wills life, joy, freedom, peace, salvation, the final great happiness of man: both of the individual and of mankind as a whole. This is the meaning of God’s absolute future, his victory, his kingdom, which Jesus proclaims: man’s total liberation, salvation, satisfaction, bliss… Here we are actually faced with something new and it is going to be dangerous to the old….the universal and final criterion must be: God wills man’s well-being.

As Jesus dus God se wil bekend maak, dan beoog Hy net hulle welwese. Dit is ook waar van ’n huwelik. Dit bring ons by saamwoon.

2. Saamwoon

a. Die ontstaan van saamwoon

Saamwoon ontstaan die afgelope vyftig jaar in ons westerse samelewing. Net na die 1960’s spoel die seksuele rewolusie oor die aardbol. Dit is hippies en blommekinders op die strande van San Francisco met die beroemde slagspreuk teen die Vietnam Oorlog: Make love, not war! Hierdie slagspreuk is letterlik opgeneem! Seksualiteit, en veral vroulike seksualiteit. sou nooit weer dieselfde wees nie.

Net na die seksuele rewolusie volg die sogenaamde “divorce revolution”. In die sewentigs en tagtigs skei derduisende westerse egpare en volg die ontgogeling met die huwelik. Dit is veral die kinders wat onder die egskeidings van hulle ouers gely het wat hierdie ontnugtering met die huwelik as instelling beleef. Dit is hierdie generasie jong mense wat verskriklik angstig is oor liefdesverhoudinge. Hulle wil nie dieselfde foute as hulle ouers maak en trou en misluk nie. Hulle wil eerlik en graag ’n sukses van hulle liefdesverhoudinge maak. En binne hierdie twee kontekste van a) seksuele vryheid en van b) angs vir ’n huweliksmislukking, word daar gegryp na ’n alternatief: Kom ons woon saam!

b. Die voorkoms van saamwoon:

Ek het net Amerikaanse statistiek. Vyf-en-twintig-jariges wat saamwoon het van ongeveer 7% in 1969 gegroei na 57% in 1995. Daarteenoor (die stippellyn), het vyf-en-twintig-jariges wat trou afgeneem van ongeveer 80% na net minder as 60% in 1995.
Ek vermoed die saamwoon statistiek in Suid-Afrika volg dieselfde tendens.

c. Die belofte van saamwoon blyk ’n mite te wees

Saamwoon het vir jong mense die belofte van die voordele van ’n huwelik sonder die nadele van ’n huwelik. Hulle kan dan die uitgawes verdeel sonder om ’n gesamentlike bankrekening te hê, ’n dubbelbed en ’n badkamer deel sonder om een of ander wetlike kontrak tussen hulle te hê. Intussen weeg hulle mekaar. As dit nie werk nie, dan loop hulle net weg van mekaar. Daar is geen prokureurs of howe nodig om ’n saamwoon-verhouding te beëindig nie. As jy met die proses van saamwoon voortgaan, dan sal jy die verkeerde egmaat(s) elimineer en eventueel die regte een ontmoet! Maar, en dit het as ’n ontsettende verrassing gekom, hierdie belofte blyk ’n mite te wees. Saamwoon het ontstellende gevolge!

d. Die gevolge van saamwoon

i. Saamwoon is nie goed vir menswees nie

Elke ouer, elke onderwyser, elke predikant, ja elke jongmens is geregtig om te weet wat die menswetenskappe se navorsing oor saamwoon bevind het. Die sosiale sielkunde en die sosiologie het reeds tot die konsensus gekom dat saamwoon toksies vir menswees en vir verhoudinge is. Enkele bevindinge word hieronder meegedeel:

Saamwoonvan 25 jariges:20%40%60%80%1969199519791989

Saamwoon-paartjies breek maklik op. Byna 90% sal binne 5 jaar opbreek. Saamwoon-verhoudinge hou nie. As jy by jou droomman intrek dan is jy besig om die grafskrif van die verhouding te bestel! Jy gaan hom/haar verloor.

Verder is daan ’n 200% – 500% groter kans op ontrouheid in ’n saamwoon- verhouding as in ’n huwelik. En ontrouhied is ontrouheid. Die pyn wat dit veroorsaak is enorm. Ontrouheid is die einde van so ’n liefdesverhouding.

Saamwoon paartjies beleef ook “lower levels of sexual satisfaction”. Hulle het net soveel keer in ’n week seksuele omgang as getroudes, maar hulle seksuele satisfaksie is laer. Verder, in 1994 bestudeer ’n span sosioloë van die Universiteit van Chicago die seksualiteit van vroue en maak die volgende bevinding:

The women most likely to achieve orgasm each and every time are, believe it or not, conservative Protestants.

Dit is toe die konserwatiewe getroude meisies wat die seksuele eksperts is!
Saamwoon-paartjies ervaar meer gesondheidsprobleme. Hulle besoek ’n geneesheer meer gereeld. Hulle lewensverwagting is korter as die van getroudes.

Mense wat saamwoon se kanse om aan depressie te ly is 300% hoër! Die huidige depressiekoers in die weste is sowat 10%. In Suid-Afrika met sy misdaadgeweld is dit hoër. Maak die som en jy ontdek dat een uit drie mense wat saamwoon aan depressie ly. Dit bring toe nie geluk nie, maar die siekte van hartseer.

Saamwoon-mans presteer swakker in hulle werk. Dit is getroude mans wat ’n baie groter commitment aan hul kinders maak en baie in ’n loopbaan insit om vir sy nasate te sorg. Getroudes is dan ook finansieel meer welaf as saamwoners.

One of the most important social science findings of recent years is that marriage is a wealth enhancing institution.

…. childrearing cohabiting couples have only about two-thirds of the income of married couples with children, mainly due to the fact that the average income of male cohabiting partners is only about half that of male married partners. Manning & Lichter

Jy is geregtig om te weet wat die menswetenskappe se navorsing oor saamwoon bevind het.

ii. Saamwoon benadeel kinders

75% kinders in saamwoon-verhoudinge sal hul saamwoon-ouers sien opbreek voor hulleself 16 jaar oud word – met al die negatiewe gevolge van ouers wat uitmekaar spat. Kinders in saamwoon-verhoudinge het dan ook meer gedragsprobleme. Akademies is hulle geneig tot onderprestasie. Indien ’n kind inwoon by sy biologiese ouers wat saamwoon, dan is daar ’n twintig maal groter kans op misbruik van kinders, as in ’n huwelik. As die ma saam met ’n boyfriend woon wat nie die biologiese ouer van ’n kind is nie, dan is daar ’n drie-en-dertig maal groter kans dat die pa die kinders sal misbruik. Dit is ’n 3300% hoër kans op misbruik as in ’n huwelik!

Indeed, the evidence suggests that the most unsafe of all family environments for children is that in which the mother is living with someone other than the child’s biological father. D Popenoe & B Whitehead

Om saam te woon het dus enorme langtermyn nadelige effekte op kinders. Jy is geregtig om te weet wat die menswetenskappe se navorsing oor saamwoon bevind het.

iii. Saamwoon benadeel vroue

Geweld teen vroue is in saamwoon-verhoudinge 200% hoër. Daar vind meer seksuele misbruik van vroue plaas in ’n saamwoon-verhouding. Die betekenis van saamwoon verskil tussen die twee geslagte – soveel so, dat die meisie aan die kortste end trek:

“…co-habitation often has a different meaning for each sex. Women tend to see it as a step toward eventual marriage, while men regard it more as a sexual opportunity without the ties of long-term commitment. A woman’s willingness to cohabit runs the risk of sending men precisely the wrong signal.” Fein & Schneider

Vroue is ekonomies swakker daaraan toe as in ’n huwelik. So beskryf Waite vroue se situasie in saamwoon: “Co-habitation may represent a new enslavement rather than freedom for women.”

iv. Saamwoon bevorder egskeiding

In die VSA is daar ’n studie onder 13000 mense oor saamwoon gedoen en daar is bevind dat iemand wat saamgewoon het en later trou, ’n 33% groter kans het om binne 10 jaar te skei.

In Kanada neem 5300 vroue aan ’n soortgelyke studie deel. Vroue wat saamwoon se kanse op huweliksukses is vergelyk met vroue wat nie saamgewoon het nie. Indien die saamwoon-meisie trou is haar kanse 54% groter om binne 15 jaar te skei.

In Swede word dieselfde studie onder 4300 vroue gedoen. Indien ’n vrou wat saamwoon met haar saamwoon-partner trou, of indien sy met iemand anders as haar saamwoon-partner trou, het sy ’n 80% groter kans om te skei. Indien iemand met meer as een persoon na mekaar saamwoon, dan is die kanse op ’n egskeidng nog groter. Saamwoon benadeel mense se kanse om ’n langtermyn liefdesverhouding aan die gang te hou! Myers skryf:

“Family sociologists no longer debate the link between co-habitation and divorce risk. They are now trying to explain it.” En Colson kom tot die gevolgtrekking: “Co-habitation – it’s training for divorce.”

Die menslike poging om ’n alternatief vir die huwelik te kry het misluk. Dit misluk op so ’n groot skaal dat die ineenstorting van liefdesverhoudinge baie erger is as tydens die “divorce revolution”. Hierdie mode gaan miljoene mense benadeel. En ongelukkig gaan dit ’n geslag neem om uit te vind dit was ’n fout. Jy is geregtig om te weet wat die menswetenskappe se navorsing oor saamwoon bevind het.

3. Hoekom misluk saamwoon?

Die volgende westerse waardes maak ’n langtermyn liefdesverhouding onmoontlik: Individuaslime; self-outonomie en selfvervulling. Daarby het die sogenaamde goedvoel-kultuur ’n enorme effek op saamwoon. R Bellah skryf: “Americans moved from being good people to feeling good people.” My saamwoon-man/meisie moet my laat goed voel – anders klim ek uit. Dit stimuleer ’n soort verbruikerisme – ek meet ’n maat aan dit wat hy/sy vir my beteken. Die gevolg is wat die literatuur noem: “Score-keeping.” “Score-keeping” hou in dat ek kyk of ek meer in die verhouding insit as wat ek daar uitkry. Ek is die heeltyd met hierdie som besig. En dit is dodelik gif vir enige liefdesverhouding want ’n gelukkige huwelik is daar waar ek meer insit as wat ek uitkry, en juis dit is die “joy”.

4. Nogeens: Die koninkryk en saamwoon.

Die probleem is nie die huwelik as instelling nie. Die probleem is mense! Dit is mense wat misluk in die huwelik.

God skenk aan sy kinders die huwelik as instelling – dit is Sy koninkryks-manier-van-lewe wat Hy aan gelowiges skenk en daarom vereis Hy die handhawing daarvan. Met hierdie geskenk en gebod beoog God die welwese van sy kinders! Gelowiges ontvang die huwelik dankbaar as ’n geskenk uit God se hand. En verder wil God mense se karakter bou – so ombou dat hulle inderdaad goeie trou-materiaal sal maak. Dit is die radikale en nodige werk van die Heilige Gees in gelowiges se lewens (Gal 5:22).

Bronne

Myers, D. The American Paradox. Spiritual Hunger in an Age of Plenty.

Popenoe, D & Whitehead, B D. Should we live together? What young adults need to know about cohabitation before marriage. A comprehensive review of recent research.