| Kyk ook: |
Met die volgende brief bedank Lina Spies amptelik uit die NG Kerk. Dit doen sy uit protes omdat die NG Kerk te stadig of onwillig is om nuwe, verligte idees te aanvaar. Die laaste strooi was toe Jean Oosthuizen, ook ’n verligte, afgedank is as Kerkbode se nuusredakteur. Sy skaar haar nou by die gemarginaliseerdes. Hiermee bedoel sy dié mense wat in die kerk gemarginaliseer is weens hulle verligte sieninge.
Die feit dat sy uit haar eie bedank het, is weereens ’n bewys hoe oneffektief die NG Kerk geword het om die leer binne die kerk suiwer te hou. Na regte moes sy lank voor haar bedanking van dwaling aangekla gewees het. Nog mense wat self bedank het, is Izak du Plessis en Sakkie Spangenberg.
********
Ek los nou die kerk
Deur Prof. Lina Spies op 1 April 2013
Soos gepubliseer in Rapport, Weekliks.
Ek wou aanvanklik nie my bedanking uit die NG Kerk (ek was tot baie onlangs ’n lidmaat van die Moedergemeente in Stellenbosch) aan die groot klok hang nie. Dit het intussen tóg bekend geword, dus wil ek my redes daarvoor so duidelik en eerlik moontlik verwoord.
Wat ek ten aanvang moet sê, is dat my bedanking nie eksklusief betrekking het op die NG Kerk nie, maar op die volle “Afrikaanse kerkfamilie” (vroeër bekend as die drie “Hollandse kerke”). Met my bedanking het ek my aangesluit by alle “Christene in ballingskap” in die wêreld.
Kyk ek terug op my geloofsreis as belydende, gedoopte lidmaat onthou ek my ontdekkingsreise op die afdraaipaaie van die gekaarte geloofspad.
Die eerste afdraai was aan die Universiteit van Stellenbosch as filosofie-student aan die voete van Johan Degenaar by wie ek geleer het om die wêreld uitgesproke lief te hê en my eksplisiet te verheug in my liggaamlikheid en aardse bestaan. Dit was in stryd met die kerk se Platonies georiënteerde waardering vir die volmaakte “hiernamaals” in teenstelling met die “hiermaals”, wat ek gekies het as titel vir my sesde digbundel.
Die kerk was verantwoordelik vir die radikalisering van my lewensingesteldheid deur die oorheersende inhoud van die erediens waarteen ek al hoe meer in opstand gekom het. In die prediking en samesang is die lewe nie gevier nie en die aarde gedenigreer tot die “aardse jammerdal”, tot die “wêreld is ons woning nie”.
Die selfminagting wat ten nouste daarmee verbonde is, het sy oorsprong in die eensydige beklemtoning van die dogma van die versoening. As Jesus se enigste betekenis sy soendood is waardeur ons gered is en die ewige lewe sal beërwe, kan dit nie anders as dat jy aan jouself dink as “met skuld bevlek; misvorm deur sonde op sonde” nie soos die ou Gesang 80 ons verworpenheid uitgedruk het. Kerkgangers sing ook lustig die huidige Lied 238: “God, enkel lig, voor u gesig/ is niks op aarde rein nie./ Ons is bevlek, met skuld bedek – kan nie voor u verskyn nie.” Die gevolg van so ’n allesoorheersende sondebesef deur jare lange kerklike indoktrinasie is ’n na binnegekeerde selfhaat wat tot uitdrukking kom in woede teenoor andersdenkendes in jou eie geloof en ander gelowe.
Die korrektief wat Psalm 8 op hierdie selfbeeld gee is dat God die mens in sy kleinheid aanstel as sy onder-koning om vir die aarde en die diere te sorg. So gee die psalmdigter aan jou as mens ’n nugter besef van eie waarde in verbondenheid met alle lewendes.
Op my geloofsreis het ek ná voltooiing van my literêre loopbaan my verdiep in die studie van die werk van gesaghebbende teoloë, ’n natuurlike gevolg van my belangstelling in die filosofie. Deur my studie het ek my losgemaak van die Christelike dogmas en die konkrete tekste van die Bybel nuut ontdek.
Skokkend laat het ek by Julie Galambusch in haar boek The Reluctant Parting geleer van die lang aanloop tot die skeiding tussen kerk en sinagoge waar die Joodse evangeliste geskryf het vir lede van ’n sekte binne die Judaïsme soos wat die subtitel van haar boek te kenne gee: How the New Testament’s Jewish Writers Created a Christian Book.
In die teologiese gesprek ná Auschwitz word oor Jesus besin en die Joodse wortels van die Nuwe Testament herontdek. Ek het, soos Marcus Borg in Meeting Jesus Again for the First Time, na Jesus leer kyk met Joodse oë. Jesus het my rabbi geword.
Ek kon saamleef met my lidmaatskap van ’n kerk wat soos in die apartheidsjare nog steeds geïsoleer is van die godsdiensgesprek in die wêreld tot en met die moderamen se verklaring van die kerk se steun aan die Kerkbode se onttrekking as borg van die twee godsdiensgesprekke tydens die afgelope Woordfees. Dié verklaring lui: “Die kerk se eerste prioriteit is die helder en duidelike verkondiging van die evangelie van Jesus Christus.”
Dit is die kerk se “roeping” om mense nie na twyfel nie, meer deur twyfel na geloof te “begelei”.
Deur watter Jesus wil die kerk dit doen? Kennelik nie deur die Jesus wat getrou aan die Joodse tradisie van spitsvondige diskussie, dialoë gevoer het met almal wat hom daartoe uitgedaag het nie: Nikodemus, die Samaritaanse vrou, Marta van Betanië.
Rabbi Jesjoea het juis gepraat oor die gesprekstemas waarvoor die kerk terugdeins: “Net een God?” en “Hemel of hel?”
Waar die Woordfees-gesprekstemas nou die skuld kry vir die onttrekking van die Kerkbode, word die oorspronklike rede dat die nuusredakteur nie die regte kanale sou gevolg het nie en daarom ontslaan is, verdoesel en bewys die kerk hom weer eens as ’n meester in die kuns van marginalisering, hoe seer dit ook al maak.
Ná sy ontslag bevind Jean Oosthuizen hom op die kantlyn saam met alle wit middeljarige mans wat nie hoog in aanvraag vir werk is nie.
Ek is lankal reeds buitekerklik en het dié posisie nou net amptelik gemaak deur my te skaar by alle gemarginaliseerdes op die kantlyn buite die geïnstitusionaliseerde godsdiens wie se pyn ek self ook voel: die heteroseksuele wat in ’n getroue, liefdevolle vaste verhouding ongetroud leef, die gays in ’n liefdesverhouding en enkellopend, diegene wat nie ongelowig geword het nie, maar alles anders glo.
In Markus 3:31-35 lees ons van Jesus wat gepreek het toe hy ’n boodskap kry van sy familie – wat buite die kring van sy luisteraars gestaan het – dat hulle hom soek.
Hy het na sy luisteraars gewys en gesê: “Hulle is my moeder en my broers en my suster.” Só maak hy nog van alle gemarginaliseerdes sy binnekring.
Prof. Lina Spies is ’n digter en vertaler.